Cốm là một trong những thức quà ngon của lúa. Vị cốm thơm và có vị ngọt dẻo làm ấm lòng người ăn. Cốm thường dùng để nấu chè, đồ xôi, làm bánh hay rang lên ăn đều thơm ngon. Cốm Hà Nội xưa nổi tiếng ở làng Vòng, Dịch Vọng. Đến mùa cốm, khắp làng vang tiếng chày giã cốm. Rồi mùi cốm rang thơm lừng khắp trong ngõ, ngoài xóm. Phía Bắc thì có cốm Tú Lệ, cốm Tây Bắc. Mọi năm, cốm đầu mùa không dễ mua vì giá cao và khan hàng. Để có được cốm ngon phải tìm được người bán chuẩn, uy tín. Vậy mà năm này, mới vào đầu mùa giá cốm xanh đã giảm xuống mức kỷ lục từ trước đến nay. Giá 1kg cốm xanh chỉ còn 50.000đ.
Cốm xanh Tây Bắc rớt giá, chỉ còn 50.000đ/kg
Những ngày gần đây, trên chợ mạng, nhiều tiểu thương đang bán loại cốm khô Tây Bắc, giá chỉ từ 50.000 đồng/kg. Theo lý giải, năm nay, do ảnh hưởng của dịch Covid-19, cốm không xuất khẩu được nên mới có giá rẻ. “Chưa có năm nào cốm xanh khô Tây Bắc lại rẻ như năm này. Do dịch Covid-19 nên không xuất khẩu được. Mong mỗi người mua 1- 2 kg ủng hộ bà con, giá 65.000 đồng/kg. Đây là loại cốm được làm bằng tay và sấy khô” – chị Nguyễn Thanh, một người bán cốm rao trên Facebook viết.
Tương tự, chị Trần Hoa, một người bán cốm ở Hà Đông (Hà Nội) cho biết, dòng cốm nhà chị bán là cốm khô, nghĩa là hạt đã được sấy khô. Khách mua 1 kg thì giá là 50.000 đồng, mua 2 kg trở lên chỉ còn 45.000 đồng/kg. Thông thường, cốm sẽ được đựng trong túi 0,5 kg và được sàng lọc sạch trước khi gửi đến tay khách. “Nếu không có dịch, khách chẳng bao giờ mua được cốm với giá 50.000 đồng/kg đâu. Bởi cốm Tây Bắc có hạt to, tròn, ngọt, mà chất ngọt của nếp nương khác biệt với hạt nếp dưới vùng đồng bằng” – chị miêu tả.
Chia sẻ với phóng viên, chị Thoa (Ba Vì, Hà Nội) xác nhận, nhà chị đang bán loại cốm xanh Tây Bắc sấy khô với giá 50.000 đồng/kg. Tuy nhiên, theo chị Thoa, lý do cốm rẻ là do dịch Covid-19 bùng phát khiến hàng tiêu thụ chậm, không xuất khẩu được. Và một nguyên nhân nữa là cốm giá rẻ thường có hạt già, không còn non, ngon như tiêu chuẩn.
Cách làm cốm xanh Tây Bắc đạt chuẩn
Theo chị Hoa, mùa cốm thường bắt đầu từ tháng 7. Để làm ra những hạt cốm đạt chuẩn, người dân phải chọn thời điểm khi lúa trên nương vừa chín tới, đem rửa sạch, phơi khô rồi mang đi rang. “Thấy cốm rẻ nên khách nhà tôi ai cũng mua nhiều, mỗi lần thường lấy 2 – 3 kg về ăn dần hoặc biếu bạn bè. Cốm này làm được nhiều món ngon như nấu chè, làm bánh, đồ xôi. Nhất là trong mùa hè nóng nực, một bát chè cốm ngon, vị thanh mát đúng là nhất” – chị hào hứng nói.
Muốn có được những mẻ cốm ngon, dẻo và thơm. Người nông dân Tày vùng Tây Bắc đã tự chọn cho mình giống lúa nếp. Mà chỉ có ở vùng này được lưu giữ và nhân giống từ bao vụ. Hạt lúa dài, tròn mẩy và đều tăm tắp. Dù nếp cấy dưới ruộng nước hay gieo trên nương rẫy thì khi ngắt lúa về làm cốm thì hạt phải còn chút sữa ở đầu hạt, vỏ hơi lam vàng một chút và gạo chưa chín hết. Thế mới làm được hạt cốm vừa dẻo vừa thơm.
Các món ăn từ cốm
Theo chị Thanh, cốm này dùng để đồ xôi, nấu chè hay làm bánh đều rất ngon. Bởi hạt cốm thơm, dẻo, chuẩn vị mà lại đậm đà. Nếu muốn ăn cốm tươi thì mọi người có thể bỏ lên chảo, đảo nóng khoảng 3 phút là xong. “Tuần trước, tôi có nhập về 30 kg cốm mà bán hết veo. Nhiều khách còn phải ngậm ngùi, tiếc nuối đợi lần sau. Mấy năm trước, một cân cốm xanh tươi phải từ 150.000 đồng/kg, có khi lên tới 180.000 đồng/kg. Nhưng năm nay do ảnh hưởng của dịch bệnh, cốm tiêu thụ chậm và không mang đi xuất khẩu được. Nên giá mới giảm sâu” – chị nói.